Encopresis Nedir?
Encopresisi olan çocuklar, aynı zamanda “kirlenme” olarak da adlandırılır, dışkılarını pantolonlarına veya kendilerine kaçırırlar. Kirlenme çok yaygın olup, her 100 çocuktan en az 2’sinde görülmektedir.
Encopresisin Nedenleri
Kirlenme genellikle kabızlık sonucu meydana gelir. Kabızlık, çocukların dışkılarını tutmaya başladığında, yani “tutma” davranışı sergilediklerinde başlar.
Çocuklar dışkılarını tutmaya çalışırken popolarını sıkar, ağlar, bağırır, köşelere saklanır, bacaklarını çapraz yapar, titrer, yüzleri kızarır veya dışkılarını tutmak için dans ederler. Ebeveynler genellikle bu davranışları çocukların dışkı yapmaya çalışırken gösterdiklerini zanneder, oysa çocuklar dışkılarını tutmaya çalışmaktadırlar. Çocukların dışkılarını tutmaya başlamalarının bazı nedenleri şunlardır:
- Dışkı yapmadan önce, sırasında veya sonrasında ağrı
- Hastalıklar
- Sıcak hava
- Diyet değişiklikleri, yeterince sıvı almama
- Seyahat
- Dışkı yaparken ağrıya yol açan pişikler
- Çocukların alışkın olduklarından daha az mahremiyet sunan tuvaletler kullanmak zorunda kalmaları
- Oyun veya diğer aktiviteler sırasında dışkı yapma ihtiyacı hissettiklerinde tuvalete gitmek için zaman ayırmamaları
Çocuklar dışkılarını tutmaya başladıklarında, alt kolondaki dışkılar birikmeye başlar. Zamanla bu durum, alt kolonun normal şeklinin dışına çıkmasına yol açabilir. Bir çocuk dışkısını ne kadar uzun süre tutarsa, kolon o kadar çok gerilir ve dışkı daha büyük ve sert hale gelir. Bu, dışkı yapmayı daha da acı verici hale getirir. Bu durum sürekli hale geldiğinde, kolon o kadar gerilir ve gevşer ki, dışkıyı dışarı itmeye yardımcı olan kaslar düzgün çalışmaz. Sert dışkılar takılıp kalabilir ve yalnızca sıvı dışkı sert dışkının etrafından geçebilir. Gerilen sinirler daha az hassas hale gelir ve çocuk sızan dışkıyı hissetmez.
Dışkısını tutamayan bir çocuk, aşağıdaki durumlarda çocuk cerrahına götürülmelidir:
- Uzun Süreli Kabızlık ve Dışkı Tutamama: Çocuk uzun süre boyunca kabızlık yaşıyor ve dışkı tutamıyorsa, özellikle dışkı birikmesi (impaksiyon) söz konusuysa, bu bir çocuk cerrahına başvurma gerekçesi olabilir.
- Kronik Dışkı Kaçırma: Dışkısını düzenli olarak tutamayan çocuklar, dışkı sızıntısı ve kazalar yaşarsa, bunun altında organik bir sorun olabileceği düşünülmelidir.
- Ağrı ve Discomfort: Çocuk dışkı yaparken şiddetli ağrı yaşıyor ve bu durum sürekli hale geliyorsa, rektumda veya bağırsaklarda bir tıkanıklık veya başka bir sağlık sorunu olabilir.
- Dışkı Tutamama ve Diğer Semptomlar: Çocuğun dışkı tutamaması sadece bağırsak problemleri ile ilgili değil, sinir sistemi ya da kaslarla ilgili de olabilir. Örneğin, spinal kordun etkilenmesi veya başka bir nörolojik sorun olasılığı da değerlendirilmelidir.
Çocuk Cerrahı Ne Yapar?
Çocuk cerrahı, dışkı tutamama veya benzer sindirim problemleri ile başvuran bir çocuğa şu tür tedavi ve değerlendirmeleri yapabilir:
- Muayene ve Teşhis: Cerrah, çocuğun tıbbi geçmişini alır ve fiziksel muayene yapar. Bununla birlikte, bu tür sorunların altta yatan nedenlerini belirlemek için testler yapılabilir (örneğin, röntgen, kolonografi, anüs manometresi gibi).
- Dışkı İmpaksiyonunun Tedavisi: Eğer çocuk dışkısını tutamıyorsa, ancak bağırsaklarında birikmiş dışkı varsa, cerrah impaksiyonun temizlenmesi için uygun tedavi yöntemlerini uygular (örneğin, lavman veya laksatif tedavisi).
- Cerrahi Müdahale: Eğer dışkı tutamamanın nedeni anatomik bir sorun (örneğin, anal stenoz, Hirschsprung hastalığı veya rektal displazi) ise, cerrah bu sorunları düzeltmek için cerrahi müdahale önerebilir. Bu tür durumlar genellikle cerrahi olarak tedavi edilir.
- Rehabilitasyon ve Takip: Çocuk cerrahı, tedavi sonrası çocuk için uygun bir rehabilitasyon planı ve dışkı tutma konusunda bir eğitim süreci başlatabilir. Bu süreç, çocuğun bağırsaklarını yeniden eğitmek veya doğru tuvalet alışkanlıklarını kazandırmak için önemlidir.
Çocuk cerrahları, sindirim sistemi ile ilgili problemler konusunda oldukça uzmanlaşmış profesyonellerdir ve bu tür durumlarda en doğru tedavi seçeneklerini sunarlar.